Bằng chứng mạnh mẽ chứng minh rằng biến đổi khí hậu và suy thoái môi trường có thể dẫn đến suy thoái điều kiện làm việc và tăng nguy cơ chấn thương, bệnh tật và tử vong nghề nghiệp. Ngoài suy thoái môi trường do con người gây ra, cũng phải xem xét đến mối liên hệ giữa các tác động khác nhau của biến đổi khí hậu. Ví dụ, những tác động chính như nhiệt độ tăng lên có thể dẫn đến những tác động phụ như cháy rừng và hạn hán, bản thân chúng cũng phụ thuộc lẫn nhau.

Nhiều tình trạng sức khỏe ở người lao động có liên quan đến biến đổi khí hậu, bao gồm ung thư, bệnh tim mạch, bệnh hô hấp và tình trạng sức khỏe tâm thần, cùng nhiều bệnh khác. Nhìn chung, phụ nữ mang thai, trẻ em, người lớn tuổi và người khuyết tật dễ bị tổn thương hơn trước các tác nhân gây căng thẳng về sức khỏe như nhiệt độ cực cao, ô nhiễm không khí và các hiện tượng khác liên quan đến khí hậu.

Các lĩnh vực khác nhau bị ảnh hưởng theo những cách khác nhau và ở mức độ khác nhau. Những người có nguy cơ cao nhất bao gồm những người lao động ngoài trời, những người thường làm việc trong các lĩnh vực đòi hỏi thể lực cao như nông nghiệp, xây dựng và vận tải. Những người làm việc trong môi trường nóng bức trong nhà hoặc không gian kín thông gió kém, thiếu điều kiện không khí đầy đủ cũng gặp rủi ro. Một số môi trường làm việc có thể trở nên nguy hiểm đặc biệt nhanh chóng, ví dụ như những môi trường đã tạo ra nhiệt, chẳng hạn như tiệm bánh, xưởng đúc và tiệm giặt là. Hơn nữa, sẽ có áp lực gia tăng đối với các dịch vụ khẩn cấp, lĩnh vực chăm sóc sức khỏe và các dịch vụ công cộng khác, trong đó các nhân viên ứng phó khẩn cấp như lính cứu hỏa phải đối mặt với điều kiện làm việc ngày càng nguy hiểm.

Các tác động được phân bố không đồng đều giữa các khu vực, trong đó một số người lao động và người sử dụng lao động nhất định phải chịu gánh nặng không cân xứng về các kết quả bất lợi. Những tác động lớn nhất sẽ được cảm nhận bởi người lao động nghèo, những người làm việc trong nền kinh tế phi chính thức, người lao động thời vụ và người lao động trong các doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ.

Biến đổi khí hậu đe dọa các hệ sinh thái và do đó đe dọa 1,2 tỷ việc làm phụ thuộc vào chúng, chẳng hạn như nông nghiệp, lâm nghiệp và đánh bắt cá. Toàn bộ khu vực có thể trở nên không hiệu quả và nhiều môi trường làm việc sẽ quá nóng để làm việc. Ở những khu vực khác, thiên tai sẽ phá hủy cơ sở hạ tầng quan trọng tại nơi làm việc và cướp đi sinh mạng. Điều này sẽ dẫn đến sự gia tăng di cư do khí hậu, sự gia tăng việc làm phi chính thức và tỷ lệ thất nghiệp gia tăng. Ví dụ, nếu nhiệt độ toàn cầu tăng thêm 2 độ C vào cuối thế kỷ này, số đơn xin tị nạn vào Liên minh châu Âu (EU) dự kiến sẽ tăng gấp đôi.

Bên cạnh những tác động của biến đổi khí hậu được đề cập trong báo cáo này, các yếu tố khác cũng sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe thể chất và tinh thần của người lao động cũng như khả năng làm việc an toàn của họ. Khi hạn hán khắc nghiệt và khan hiếm nước tiếp tục xảy ra thường xuyên hơn, khả năng tiếp cận nước sạch và vệ sinh có thể bị hạn chế, khiến người lao động dễ mắc bệnh. Tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu đối với việc làm có thể bao gồm mất việc làm, thiệt hại tài sản kinh doanh và gián đoạn kinh doanh, giảm năng suất lao động và buộc phải di cư.

Các chi phí kinh tế to lớn liên quan đến tai nạn và bệnh tật tại nơi làm việc đang làm cạn kiệt nguồn lực ở nơi làm việc, cấp quốc gia và toàn cầu. Người sử dụng lao động sẽ bị ảnh hưởng bởi khả năng giảm năng suất lao động hoặc nguồn cung lao động. Cũng cần xem xét đến những tổn thất tài chính do chi phí sản xuất tăng, tai nạn và thương tích cũng như sự vắng mặt. Ngay cả khi sự nóng lên toàn cầu được giới hạn ở mức 1,5°C so với thời kỳ tiền công nghiệp vào cuối thế kỷ này thì tổn thất tài chính lũy kế chỉ do các bệnh liên quan đến nhiệt dự kiến sẽ lên tới 2,4 nghìn tỷ USD vào năm 2030. Tại Hoa Kỳ, chi phí y tế do ô nhiễm không khí và biến đổi khí hậu đã vượt quá 800 tỷ USD mỗi năm và con số này dự kiến sẽ còn tăng lên.

Cần có phản ứng đa ngành toàn cầu để giải quyết các tác động của biến đổi khí hậu bằng cách sử dụng các chiến lược giảm thiểu và thích ứng. Các thỏa thuận khí hậu đa phương, ví dụ như UNFCCC, là những chiến lược giảm thiểu quan trọng trong lĩnh vực biến đổi khí hậu. Những điều này đi đôi với các chính sách giảm thiểu ở cấp quốc gia và nơi làm việc. Nỗ lực thích ứng với khí hậu là các biện pháp phòng ngừa nhằm bảo vệ người lao động, nền kinh tế và cộng đồng khỏi tác động của biến đổi khí hậu. Do các biện pháp giảm thiểu biến đổi khí hậu khó có thể có hiệu lực trong nhiều năm tới, nên các chính sách thích ứng có mục tiêu và hiệu quả là rất quan trọng để đảm bảo môi trường làm việc an toàn và lành mạnh.

Các yếu tố xuyên suốt ảnh hưởng đến rủi ro ATVSLĐ liên quan đến biến đổi khí hậu

Trong khi người lao động trên khắp thế giới có thể bị ảnh hưởng bất lợi bởi biến đổi khí hậu, một số người phải đối mặt với những tình huống phơi nhiễm đặc biệt khiến họ có nguy cơ cao hơn:

- Lao động nữ có thể gặp rủi ro cao hơn do vai trò công việc của họ, chẳng hạn như làm nông nghiệp tự cung tự cấp và trong các giai đoạn sống khác nhau; các biến chứng liên quan đến thai kỳ bao gồm tăng huyết áp, sảy thai và thai chết lưu.

- Lao động nam có nhiều khả năng phải thực hiện lao động chân tay nặng nhọc, ví dụ như trong xây dựng và nông nghiệp, thường làm việc trong điều kiện nắng nóng và do đó có nguy cơ cao phải chịu nhiều tác động của biến đổi khí hậu.

- Lao động trẻ thường phải tiếp xúc với nhiệt độ quá cao trong các lĩnh vực như nông nghiệp, xây dựng, quản lý chất thải và có xu hướng gặp tai nạn lao động nghiêm trọng hơn người lớn tuổi vì họ thiếu sự trưởng thành, kỹ năng, đào tạo và kinh nghiệm.

- Những người lao động lớn tuổi đặc biệt dễ bị ảnh hưởng bởi các mối nguy hiểm liên quan đến khí hậu, vì họ ít có khả năng chịu đựng căng thẳng do quá trình trao đổi chất chậm hơn, hệ thống miễn dịch yếu hơn và gánh nặng bệnh tật gia tăng.

- Người lao động khuyết tật phải đối mặt với tỷ lệ các yếu tố rủi ro xã hội cao hơn một cách không tương xứng, chẳng hạn như nghèo đói và trình độ học vấn thấp hơn, góp phần dẫn đến tình trạng sức khỏe kém hơn khi xảy ra các hiện tượng thời tiết cực đoan hoặc các trường hợp khẩn cấp liên quan đến khí hậu.

- Người lao động có sẵn tình trạng sức khỏe có thể bị ảnh hưởng đặc biệt bởi rủi ro biến đổi khí hậu, vì những rủi ro này có thể làm trầm trọng thêm tình trạng sức khỏe đã có từ trước, bao gồm các bệnh mãn tính như tiểu đường, bệnh tim, thận và hô hấp.

- Người lao động nhập cư thường xuyên được tuyển dụng trong các công việc có rủi ro cao, đòi hỏi thể lực cao, chẳng hạn như công nhân thu hoạch và có thể không hiểu được các quy trình ATVSLĐ và tài liệu đào tạo do rào cản ngôn ngữ.

- Người lao động trong khu vực kinh tế phi chính thức nằm trong số những người lao động có nguy cơ gặp rủi ro biến đổi khí hậu cao nhất vì họ thường xuyên thiếu các biện pháp bảo vệ ATVSLĐ, các dịch vụ thiết yếu và cơ sở hạ tầng. Do lo ngại về tài chính, người lao động phi chính thức cũng như nhiều người lao động tự làm cũng có thể không thể ngừng làm việc, ngay cả khi sức khỏe của họ gặp nguy hiểm do các hiện tượng khí hậu cực đoan.

Lược dịch: Xuân Đài

Nguồn: ilo.org