Cồn là các loại hợp chất hóa học trong đó gốc hydroxyl (OH-) liên kết với nguyên tử cacbon. Với những hợp chất cồn có khối lượng phân tử thấp thường ở dạng chất lỏng không màu và dễ cháy. Một trong những ứng dụng phổ biến nhất của cồn trong ngành sản xuất điện tử là làm chất tẩy rửa các linh kiện điện tử và bảng mạch in do chúng có thể hòa tan nhiều loại chất gây ô nhiễm, bao gồm dầu, mỡ và chất trợ dung. Ngoài ra, cồn cũng có chi phí sử dụng tương đối thấp và dễ xử lý, nên nó trở thành lựa chọn phổ biến cho các ứng dụng làm sạch.

Tuy nhiên trên thực tế, với yêu cầu phải làm sạch một số tạp chất trên bề mặt linh kiện điện tử và bảng mạch in, nên trong ngành sản xuất điện tử thường sử dụng hỗn hợp các loại cồn khác nhau. Dưới đây là một số loại hỗn hợp cồn thường được sử dụng phổ biến:

- Cồn isopropyl (IPA) có hiệu quả trong việc loại bỏ cặn trợ dung, dầu và mỡ bôi trơn khỏi các linh kiện điện tử.

- Etanol là một loại cồn khác có thể được sử dụng để làm sạch các linh kiện điện tử. Etanol còn là thành phần chính trong các loại đồ uống có cồn như bia, rượu vang hay rượu mạnh. Mặc dù sử dụng etanol để làm sạch các linh kiện điện tử ít tốn kém hơn so với IPA, nhưng có thể không hiệu quả trong việc loại bỏ một số chất gây ô nhiễm.

- Metanol là loại cồn thứ ba có thể được sử dụng để làm sạch các linh kiện điện tử. Nó là một dung môi mạnh có thể hòa tan nhiều loại chất gây ô nhiễm, nhưng nó cũng độc hơn so với IPA và etanol, do đó cần có các biện pháp phòng ngừa an toàn nghiêm ngặt hơn.

- Axeton là loại dung môi không phải cồn nhưng cũng có thể được sử dụng để làm sạch các linh kiện điện tử. Nó có hiệu quả trong việc loại bỏ dầu, mỡ và chất trợ dung, nhưng cũng có thể làm hỏng một số loại nhựa và các vật liệu phụ kiện kèm theo do khả năng hòa tan các hợp chất tốt hơn.

Bảng 1: Công thức cấu tạo của một số loại cồn sử dụng trong ngành sản xuất điện tử

Những ảnh hưởng đến sức khỏe người lao động

Những hợp chất trên đều là các chất độc hại có thể gây ảnh hưởng đến sức khỏe khi người lao động tiếp xúc với nó trong sản xuất, đặc biệt khi họ tiếp xúc với nồng độ cao hoặc trong thời gian dài. Dưới đây là một số tác động tiềm ẩn đến sức khỏe người lao động:

- Hệ thần kinh trung ương: Metanol hay các loại cồn ảnh hưởng đến hệ thần kinh trung ương và gây ra các triệu chứng như nhức đầu, chóng mặt, lú lẫn và mất phương hướng. Trong trường hợp nghiêm trọng, nó có thể dẫn đến co giật, hôn mê và thậm chí tử vong.

- Ảnh hưởng đến cơ quan hô hấp: Tiếp xúc với metanol hay các loại dung môi cồn cũng có thể gây ra các ảnh hưởng về hô hấp như kích ứng mũi và cổ họng, ho và khó thở.

- Kích ứng da và mắt: Metanol và cồn nói chung cũng có thể gây kích ứng da và mắt, đặc biệt khi người lao động tiếp xúc với nồng độ cao hoặc khi tiếp xúc với dạng chất lỏng.

- Tổn thương gan và thận: Các loại cồn được chuyển hóa ở gan và có thể gây tổn thương gan và thận khi công nhân tiếp xúc với nồng độ cao trong thời gian dài.

- Tác động sinh sản: Cồn cũng có liên quan đến tác động sinh sản, bao gồm giảm khả năng sinh sản và tăng nguy cơ dị tật bẩm sinh ở động vật.

Bảng 2: Phân loại cấp độ độc theo GHS

Trong sản xuất linh kiện điện tử, tỷ lệ hoặc nồng độ của metanol hay các loại cồn khác trong hỗn hợp được sử dụng để làm sạch có thể khác nhau tùy thuộc vào ứng dụng làm sạch cụ thể và loại chất nhiễm bẩn cần được loại bỏ. Metanol là một dung môi mạnh và có thể hiệu quả trong việc loại bỏ nhiều loại chất gây ô nhiễm, nhưng nó cũng có thể độc hại hơn và cần có các biện pháp phòng ngừa an toàn nghiêm ngặt hơn so với các hỗn hợp cồn khác như isopropyl (IPA) hoặc etanol.

Một số biện pháp phòng ngừa

Ngăn ngừa phơi nhiễm nghề nghiệp với metanol và các hóa chất cồn nói chung là điều cần thiết để đảm bảo an toàn và sức khỏe của người lao động trong ngành sản xuất điện tử. Dưới đây là một số cách để ngăn chặn sự tiếp xúc nghề nghiệp của công nhân với metanol:

- Sử dụng các biện pháp kiểm soát kỹ thuật: Thực hiện các biện pháp kiểm soát kỹ thuật như thông gió cục bộ và các hệ thống khép kín để giảm thiểu sự tiếp xúc của công nhân với hơi cồn. Các hệ thống này có thể thu và loại bỏ hơi cồn khỏi nơi làm việc, ngăn công nhân hít phải hơi dung môi cồn.

- Cung cấp thiết bị bảo vệ cá nhân (PPE): Cung cấp cho công nhân PPE thích hợp, chẳng hạn như mặt nạ phòng độc, găng tay và kính bảo hộ, để bảo vệ họ khỏi tiếp xúc với metanol hay cồn. Đảm bảo rằng họ sử dụng PPE đúng loại và kích cỡ, đồng thời người lao động được đào tạo để biết cách sử và bảo quản chúng.

- Thực hiện các biện pháp bảo dưỡng và bảo trì thiết bị: Thực hiện các biện pháp an toàn vệ sinh lao động như vệ sinh, bảo trì và kiểm tra thường xuyên các thiết bị hỗn hợp dung môi làm sạch các linh kiện điện tử. Cung cấp cho người lao động chương trình đào tạo huấn luyện an toàn lao động, an toàn hóa chất, bao gồm xử lý và bảo quản các loại dung môi nói trên, ứng phó với sự cố tràn đổ hóa chất và các quy trình khẩn cấp. Người lao động phải được cung cấp các thông tin liên quan đến hóa chất tiếp xúc qua bảng Hướng dẫn an toàn hóa chất (MSDS)

- Theo dõi mức độ phơi nhiễm của công nhân: Thường xuyên theo dõi mức độ phơi nhiễm của công nhân với các loại dung môi cồn để đảm bảo rằng mức độ phơi nhiễm nằm trong giới hạn an toàn. Tiến hành giám sát không khí bằng cách đo nồng độ các loại cồn tại nơi làm việc và giám sát sinh học để phát hiện nồng độ chất ô nhiễm trong cơ thể người lao động.

- Cung cấp thông tin cho người lao động về các mối nguy hại của metanol và các loại dung môi tiếp xúc, bao gồm các ảnh hưởng sức khỏe và các triệu chứng của việc tiếp xúc quá mức. Khuyến khích người lao động báo cáo bất kỳ triệu chứng hoặc mối lo ngại nào liên quan đến phơi nhiễm metanol, dung môi hữu cơ và cung cấp cho họ thông tin về nơi cần chăm sóc y tế.

Tóm lại, việc ngăn chặn sự tiếp xúc nghề nghiệp của người lao động với các loại cồn trong ngành sản xuất linh kiện điện tử cần có cách tiếp cận toàn diện bao gồm việc sử dụng các biện pháp kiểm soát kỹ thuật, PPE, thực hành làm việc an toàn, giám sát sự phơi nhiễm và huấn luyện an toàn cho người lao động. Bằng cách thực hiện các biện pháp này, người sử dụng lao động có thể tạo ra một nơi làm việc an toàn và lành mạnh hơn cho người lao động.

Điều đáng chú ý là mặc dù các loại cồn có hiệu quả trong việc làm sạch các linh kiện điện tử, nhưng chúng cũng có thể dễ cháy và có khả năng gây ra các mối nguy hiểm vật lý. Vì vậy, khi doanh nghiệp thực hiện các biện pháp bảo vệ sức khỏe nghề nghiệp cho người lao động, phải phù hợp với các biện pháp phòng ngừa các mối nguy hiểm vật lý.

Quan trọng là người sử dụng hóa chất phải tuân theo các khuyến nghị của nhà sản xuất về hướng dẫn an toàn khi sử dụng metanol hoặc bất kỳ hỗn hợp làm sạch nào cho các linh kiện điện tử. Điều này có thể bao gồm việc sử dụng PPE thích hợp, làm việc trong khu vực thông gió tốt, bảo quản và thải bỏ hợp chất tẩy rửa đúng cách để giảm thiểu các mối nguy hiểm tiềm ẩn.

Thúy Hằng

(Nguồn tin: Vnniosh.vn)