Các chuyên gia an toàn công nghiệp luôn giữ vai trò then chốt trong việc xây dựng và hoàn thiện các quy trình ứng phó sự cố tràn hóa chất. Tuy nhiên, các yêu cầu cụ thể sẽ khác nhau tùy theo từng loại hóa chất và khối lượng được xử lý, cũng như phụ thuộc vào địa điểm, cách thức tổ chức sử dụng hóa chất và số lượng người được phép tiếp cận.

Do các sự cố này có thể phát sinh từ cả nguyên nhân tự nhiên và yếu tố con người, cách tiếp cận thực tiễn trong quản lý an toàn hóa chất đòi hỏi phải nhận diện rõ những rủi ro lớn nhất và xây dựng các kế hoạch ứng phó phù hợp. Hỏa hoạn, bão và động đất có thể là nguyên nhân dẫn đến sự cố tràn hóa chất; bên cạnh đó, việc thao tác không an toàn, bảo quản không đúng quy định hoặc thùng chứa bị hư hỏng cũng là những yếu tố tiềm ẩn nguy cơ.

Hiện nay, nhiều giải pháp kỹ thuật số đang được ứng dụng nhằm định hình và nâng cao hiệu quả ứng phó với sự cố tràn hóa chất, qua đó giảm thiểu rủi ro đối với sức khỏe con người cũng như hạn chế thiệt hại về tài sản và môi trường tại hiện trường. Vậy những giải pháp nào cần được cân nhắc và vì sao chúng lại đóng vai trò quan trọng?

1. webPOISONCONTROL

Các chuyên gia tại một số trung tâm kiểm soát chất độc đã phát triển ứng dụng webPOISONCONTROL nhằm mô phỏng trải nghiệm của người liên hệ với các cơ sở này sau khi tiếp xúc với sản phẩm độc hại. Ứng dụng không được thiết kế để thay thế vai trò của các chuyên gia chuyên môn, mà nhằm bổ trợ cho hoạt động của họ, đồng thời hỗ trợ những người dùng không thể thực hiện cuộc gọi điện thoại.

Công cụ miễn phí này, hiện có dưới dạng ứng dụng trên điện thoại thông minh hoặc phiên bản web, hỗ trợ xử lý các tình huống tràn, bắn văng và gây bỏng rát do hóa chất. Người dùng bắt đầu bằng việc xây dựng hồ sơ thông qua các câu hỏi hiển thị trên màn hình, bao gồm độ tuổi, giới tính của người bị ảnh hưởng, tên và dạng tồn tại của chất độc. Ứng dụng cũng thu thập thông tin về mức độ phơi nhiễm và việc người bị ảnh hưởng đã xuất hiện triệu chứng hay chưa.

Sau đó, giao diện sẽ đưa ra các khuyến nghị cụ thể và chỉ rõ những nội dung cần được theo dõi, rà soát. Đối với các tình huống tiềm ẩn nguy hiểm, ứng dụng cung cấp trực tiếp số điện thoại của trung tâm chống độc, giúp người dùng có thể nhận được hỗ trợ kịp thời và liên tục 24/7 cho các bước xử lý tiếp theo.

2. Thuật toán đề xuất tham gia ứng phó sự cố tương xứng (ASPIRE)

Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh Hoa Kỳ đã phát triển công cụ web ASPIRE nhằm hỗ trợ triển khai Hướng dẫn Quản lý hiện trường sự cố ứng phó ban đầu (PRISM). Công cụ này cung cấp các khuyến nghị về biện pháp ứng phó sự cố tràn hóa chất một cách nhanh chóng và hiệu quả, đặc biệt dành cho lực lượng ứng cứu ban đầu trong quá trình khử nhiễm.

ASPIRE là một công cụ hỗ trợ ra quyết định ở dạng nguyên mẫu, được các chuyên gia xây dựng nhằm xác định liệu những người tiếp xúc với tác nhân hóa học có cần áp dụng quy trình khử nhiễm ướt hay không. Phương pháp khử nhiễm ướt sử dụng nước hoặc các chất lỏng khác để loại bỏ các chất nguy hại, trong khi các phương pháp khử nhiễm khô dựa vào vật liệu hấp phụ, bột hoặc các hợp chất phản ứng để loại bỏ hoặc trung hòa tác nhân gây hại.

Thông qua giao diện tương tác, người dùng cung cấp thông tin về thời điểm xảy ra phơi nhiễm, khả năng nhận diện hóa chất và ước tính mức độ bay hơi của chất đó. Bên cạnh việc đưa ra khuyến nghị, công cụ còn liên kết tới sơ đồ quy trình kèm theo, minh họa thứ tự thực hiện các bước cần thiết. Ở phần cuối trang, người dùng có thể truy cập toàn bộ hướng dẫn PRISM, đặc biệt hữu ích đối với những người chưa quen sử dụng hoặc cần tham khảo nhanh trong điều kiện áp lực cao.

Ban lãnh đạo tại các cơ sở như nhà máy hóa chất có trách nhiệm triển khai các công nghệ phù hợp nhằm giảm thiểu nguy cơ ô nhiễm môi trường, trong đó các giải pháp như bộ lọc và hệ thống lọc không khí vẫn giữ vai trò quan trọng. Đồng thời, việc nâng cao năng lực cho bản thân và đội ngũ nhân sự để có thể ứng phó nhanh chóng, phù hợp với các tình huống nghi ngờ hoặc đã xác định phơi nhiễm hóa chất, bao gồm cả các kỹ thuật khử nhiễm, là yêu cầu thiết yếu. Công cụ này giúp cung cấp thông tin cần thiết một cách kịp thời và dễ tiếp cận.

3. Phần mềm an toàn hóa chất của Đơn vị Nghiên cứu Y tế Hải quân San Antonio

Những thách thức lớn trong thực tiễn có thể thúc đẩy người ra quyết định xây dựng hoặc cải thiện các quy trình ứng phó sự cố tràn hóa chất. Trường hợp của đội ngũ an toàn tại Đơn vị Nghiên cứu Y tế Hải quân San Antonio là một ví dụ điển hình. Các nhà khoa học tại cơ sở này ứng dụng công nghệ nhằm giải quyết những vấn đề có tác động trực tiếp đến sự sống còn, sức khỏe, an toàn và khả năng phục hồi của quân nhân.

Theo quy định của liên bang, đơn vị này phải duy trì các bảng dữ liệu an toàn (SDS) dễ dàng tiếp cận đối với tất cả các hóa chất nguy hiểm đang được sử dụng. Các bảng SDS cung cấp thông tin tham khảo thiết yếu cho công tác ứng phó sự cố tràn hóa chất và bao gồm hơn 1.500 tài liệu, được cập nhật định kỳ hằng năm. Bên cạnh đó, các tài liệu này còn được lưu giữ dưới dạng bản in. Việc cập nhật hệ thống hồ sơ đòi hỏi từ một đến hai tuần làm việc liên tục, kèm theo khối lượng giấy tờ lớn và tốn nhiều nguồn lực.

Trước thực trạng này, ban lãnh đạo đã lựa chọn triển khai phần mềm an toàn hóa chất nhằm thay thế toàn bộ hệ thống lưu trữ SDS truyền thống. Thông qua nền tảng kỹ thuật số, người dùng có thể truy cập và tìm kiếm thông tin chỉ trong vài giây trên máy tính bảng bằng cách quét mã vạch sản phẩm hoặc nhập tên hóa chất vào thanh tìm kiếm.

Cơ quan chức năng kỳ vọng rằng nỗ lực số hóa này sẽ giúp việc tiếp cận thông tin trong các tình huống khẩn cấp về tràn hóa chất trở nên nhanh chóng và thuận tiện hơn, đồng thời nâng cao hiệu quả hoạt động tổng thể. Trong quá trình chuyển đổi, các nhiệm vụ ưu tiên được xác định và triển khai nhằm tối đa hóa giá trị sử dụng của hệ thống mới.

Nghiên cứu tình huống này cũng mang lại nhiều gợi mở cho các tổ chức, cá nhân thường xuyên xử lý hoặc vận chuyển hóa chất nguy hiểm trong những bối cảnh khác nhau. Các đơn vị vận chuyển hóa chất chịu trách nhiệm trực tiếp trong việc chuẩn bị hàng hóa và hồ sơ liên quan, trong đó bảng SDS đóng vai trò cung cấp thông tin về các phản ứng ban đầu khi xảy ra sự cố tràn hóa chất, kể cả trong trường hợp container bị rò rỉ hoặc phương tiện vận chuyển bị lật. Việc ứng dụng các công cụ kỹ thuật số giúp cung cấp thông tin nhanh chóng, đáng tin cậy, qua đó tiết kiệm thời gian và hỗ trợ đưa ra các quyết định kịp thời, dứt khoát trong tình huống khẩn cấp.

4. Bộ công cụ Quản lý vận hành khẩn cấp có hỗ trợ của máy tính (CAMEO)

Bộ công cụ Quản lý vận hành khẩn cấp có hỗ trợ của máy tính (CAMEO) bao gồm năm công cụ do Cơ quan Bảo vệ Môi trường Hoa Kỳ và Cơ quan Quản lý Khí quyển và Đại dương Quốc gia phối hợp phát triển. Hệ thống này được thiết kế nhằm hỗ trợ lực lượng ứng phó khẩn cấp và cán bộ quản lý an toàn trong công tác lập kế hoạch ứng phó với hóa chất và các mối nguy hại khác. Người dùng có thể truy cập giải pháp kỹ thuật số này thông qua ứng dụng hoặc trên máy tính sử dụng hệ điều hành Mac và Windows, đồng thời vẫn có thể khai thác trong điều kiện không có kết nối internet.

Một số mô-đun của CAMEO đặc biệt phù hợp với những người cần hỗ trợ trong việc làm việc an toàn với hóa chất. Công cụ xác định khu vực không khí nguy hiểm cho phép đánh giá sự phát tán của hơi hóa chất nguy hiểm bằng cách giúp người dùng ước tính mô hình lan truyền theo hướng gió, dựa trên loại hóa chất, điều kiện khí tượng và các yếu tố liên quan khác. Ngoài ra, người dùng còn có thể truy cập cơ sở dữ liệu mở rộng chứa thông tin về hàng nghìn loại hóa chất, kèm theo các khuyến nghị về ứng phó sự cố tràn và các biện pháp sơ cứu ban đầu.

5. ChemFORWARD

Nhiều người lao động phải đối mặt với các rủi ro nghề nghiệp thường xuyên do đặc thù công việc đòi hỏi sử dụng hóa chất độc hại. Chẳng hạn, ngành công nghiệp điện tử phụ thuộc nhiều vào các chất tẩy rửa và dung môi tẩy dầu mỡ trong các công đoạn lắp ráp khác nhau. Làm việc an toàn với hóa chất không chỉ yêu cầu tuân thủ các phương pháp thực hành tối ưu, mà còn đòi hỏi nỗ lực liên tục trong việc tìm kiếm các giải pháp nhằm giảm thiểu rủi ro. Đây chính là mục tiêu mà ứng dụng ChemFORWARD hướng tới, được phát triển và phát hành bởi các thành viên của một quỹ tín thác dữ liệu phi lợi nhuận dựa trên nền tảng khoa học.

Công cụ tối ưu hóa thành phần này cho phép người dùng tìm kiếm các giải pháp thay thế an toàn hơn dựa trên chức năng sử dụng hoặc truy xuất dữ liệu nguy cơ đã được xác minh. Người dùng cũng có thể kiểm tra mức độ phù hợp của các hóa chất với những khuôn khổ và tiêu chuẩn hàng đầu trong ngành. Mặc dù tài nguyên này được các nhà phát triển xây dựng chủ yếu nhằm khuyến khích các nhà sản xuất thiết bị điện tử chuyển sang sử dụng các công thức an toàn hơn, nhưng nó cũng hỗ trợ hiệu quả cho các cơ chế trong quy trình ứng phó sự cố tràn hóa chất. Các thông tin sẵn có bao gồm dải phân loại mức độ nguy hiểm và các cờ đỏ theo quy định, giúp cảnh báo những mối nguy cấp bách nhất, trong đó có các đặc tính vật lý và độc tính của hóa chất.

Công nghệ giúp làm việc an toàn với hóa chất

Các giải pháp công nghệ cao không thể thay thế hoàn toàn công tác đào tạo, diễn tập và hệ thống chứng chỉ chuyên môn, nhưng có thể đóng vai trò hỗ trợ quan trọng trong việc đơn giản hóa quy trình làm việc. Thông qua việc cung cấp thông tin chuyên sâu, đáng tin cậy trong các tình huống khẩn cấp và hỗ trợ bảo đảm tuân thủ quy định của ngành, các công cụ kỹ thuật số góp phần nâng cao hiệu quả quản lý an toàn hóa chất. Đáng chú ý, do nhiều tổ chức cung cấp các giải pháp này miễn phí, người dùng có thể chủ động tiếp cận và trải nghiệm mà không cần cam kết về tài chính.

Biên dịch: Bích Hà