Thế giới hiện sản xuất hơn 400 triệu tấn nhựa mỗi năm, trong đó một phần bị phân hủy thành những mảnh rất nhỏ, khoảng 5mm – tương đương kích thước một hạt vừng hoặc nhỏ hơn. Những mảnh này được gọi là vi nhựa và chúng đã trở nên phổ biến đến mức chúng có thể xuất hiện trong thực phẩm chúng ta ăn, nước chúng ta uống và không khí chúng ta hít thở.
Nghiên cứu về tác động của vi nhựa lên con người vẫn còn hạn chế, và một số nghiên cứu chỉ mới được thực hiện trên động vật. Tuy nhiên, người ta tin rằng vi nhựa có thể xâm nhập vào các cơ quan trong cơ thể, đi vào màng tế bào, hàng rào máu-não, và cả nhau thai. Việc tiếp xúc với vi nhựa có thể liên quan đến viêm nhiễm, thay đổi trong trao đổi chất, hormone, và hệ miễn dịch, cũng như gây tổn hại đến hệ thần kinh. Ngoài ra, việc phơi nhiễm vi nhựa có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim và ung thư.
Mặc dù hiện tại chưa có luật hay giới hạn cụ thể về việc tiếp xúc với vi nhựa tại nơi làm việc, các doanh nghiệp có thể xây dựng chiến lược an toàn và sức khỏe để nhận diện các mối nguy từ nhựa và áp dụng các biện pháp bảo vệ người lao động khỏi những tác hại tiềm tàng.
Nhựa và vi nhựa là gì?
Nhựa là các polyme có thể được đúc và ép để tạo ra nhiều sản phẩm khác nhau.
Có hai loại nhựa chính. Nhựa nhiệt rắn (Thermoset) là loại nhựa mạnh hơn và bền hơn, thường được sử dụng trong ngành công nghiệp ô tô, xây dựng và điện tử. Nhựa nhiệt dẻo (Thermoplastic) là loại mềm hơn, thường được dùng trong bao bì thực phẩm, đồ dệt may và hàng tiêu dùng như đồ chơi và văn phòng phẩm.
Một số vi nhựa được tạo ra khi các vật phẩm nhựa lớn bị phân hủy, như các mảnh vụn từ lốp xe mòn. Trong khi đó, một số vi nhựa khác được sản xuất sẵn và thêm vào sản phẩm, chẳng hạn như hạt vi nhựa trong mỹ phẩm hoặc hạt nhựa dùng làm nguyên liệu.
Nguy cơ phơi nhiễm vi nhựa tại nơi làm việc
Cũng như các vật phẩm nhựa kích thước lớn, vi nhựa không phân hủy thành các phân tử vô hại mà vẫn tồn tại trên hành tinh như những chất gây ô nhiễm, thải ra các hóa chất độc hại.
Người lao động trong các ngành quản lý chất thải và tái chế có thể bị phơi nhiễm vi nhựa thông qua quá trình phân hủy các sản phẩm nhựa. Trong ngành công nghiệp nhựa, từ khai thác nhiên liệu hóa thạch để sản xuất nhựa đến việc chế tạo các sản phẩm nhựa, người lao động cũng đối mặt với nguy cơ phơi nhiễm vi nhựa, các hóa chất liên quan, và những mối nguy hiểm khác từ nhựa.
Người lao động có thể tiếp xúc với các hóa chất độc hại khi làm nóng polyme để tạo ra sản phẩm nhựa. Các hoạt động gia công, cắt laser, khoan tốc độ cao và in 3D nhựa cũng có thể khiến người lao động tiếp xúc với bụi vi nhựa.
Các chất phụ gia hóa học được thêm vào nhựa cũng có thể gây ra những nguy cơ nghiêm trọng cho sức khỏe, bao gồm các vấn đề về khả năng sinh sản. Các bệnh liên quan đến những vật liệu và quy trình này thường chỉ được chẩn đoán sau nhiều năm tiếp xúc.
Ngăn ngừa phơi nhiễm nhựa
Ngăn ngừa việc tiếp xúc với nhựa, vi nhựa và các hóa chất liên quan bắt đầu bằng việc đánh giá môi trường làm việc để xác định các mối nguy có thể xảy ra, như nguồn gốc và các con đường tiếp xúc tiềm ẩn. Việc tiếp xúc có thể xảy ra qua hít thở, nuốt phải, hoặc tiếp xúc qua da.
Xem xét các loại nhựa hoặc hóa chất liên quan tại nơi làm việc, rủi ro cụ thể đối với sức khỏe con người, và mức độ rủi ro của từng mối nguy. Việc đánh giá cần tính đến nguy cơ phơi nhiễm trong toàn bộ vòng đời của nhựa tại nơi làm việc, bao gồm sản xuất, tái chế, hoặc xử lý.
Sau khi đánh giá, cần nỗ lực để loại bỏ mối nguy hoặc giảm thiểu rủi ro ở mức tối đa. Khi không thể loại bỏ hoàn toàn mối nguy, cách tiếp cận hiệu quả nhất là áp dụng đồng thời nhiều biện pháp kiểm soát an toàn sức khỏe, vì một biện pháp đơn lẻ thường không đủ hiệu quả.
Hãy cân nhắc loại bỏ các phụ gia hóa học khỏi nơi làm việc hoặc sử dụng vật liệu thay thế khác hoàn toàn với nhựa. Ngoài ra, việc thay thế hóa chất độc hại bằng các hóa chất ít độc hại hơn có thể giúp giảm thiểu rủi ro.
Cách ly người lao động khỏi các mối nguy hoặc thay đổi cách thực hiện công việc cũng có thể giúp bảo vệ họ. Tự động hóa một nhiệm vụ có thể khiến người lao động tiếp xúc với bụi vi nhựa hoặc lắp đặt hệ thống bao che được trang bị hệ thống thông gió để kiểm soát khí thải.
Việc đào tạo an toàn và sức khỏe thường xuyên cho cả người lao động mới và những người đã làm lâu năm cung cấp cho họ kiến thức cần thiết để làm việc an toàn. Điều này cũng giúp họ hiểu rõ hơn về bản chất của các mối nguy và rủi ro tại nơi làm việc.
Cuối cùng, cung cấp cho người lao động phương tiện bảo vệ cá nhân phù hợp dựa trên đánh giá rủi ro. Điều này có thể bao gồm mặt nạ phòng độc đã được kiểm tra độ vừa khít, găng tay không thấm nước, kính bảo hộ và quần áo chống hóa chất.
Dù nghiên cứu về tác động của vi nhựa lên sức khỏe con người vẫn đang được tiếp tục, tác động lâu dài của việc sản xuất nhựa vẫn còn đó. Đó là lý do tại sao cần phải hành động ngay từ bây giờ để bảo vệ người lao động khỏi các tác hại tiềm ẩn của nhựa.
Tìm và dịch: Xuân Đài
